مقدمه
یکی از مهم‌ترین عوامل پیشرفت و توسعه کشورها استفاده صحیح از نیروی انسانی و استعدادهای نهفته در وجود آنهاست. عصر حاضر، عصر رقابت کشورهای جهان برای بهبود و توسعه اقتصادی بر مبنای خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی است. توسعه سریع کشورهایی مانند ژاپن، کره‌جنوبی، مالزی، سنگاپور و برخی کشورهای دیگر به دلیل توجه به این مهم است. علاوه آن تغییرات سریع نیازهای انسان، کمیابی منابع در جهان و روش‌های جدید کاهش مصرف انرژی و سرانجام، تغییرات سریع در تکنولوژی، بیوشیمی و… در توجه به اهمیت خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی به‌طور فزاینده ای نقش داشته‌اند. بنابراین برای اینکه خود را مطابق با تغییرات و دگرگونی‌های ژرف جهانی آماده سازیم باید آموزش‌های لازم در زمینه تفکر خلاق و انتقادی برای کلیه افراد جامعه ارائه شود تا هر فرد با ایده‌پردازی متناسب شغل خود و عملی ساختن آن ایده‌ها ارزش‌های نو پدید آورد.
در این مسیر، پرورش ویژگی‌هایی نظیر خلاقیت و ایده‌پردازی، خوش‌بینی به آینده، خطرپذیری، آینده‌نگری، توانایی رهبری و استقلال‌طلبی از سنین کودکی و نوجوانی می‌تواند مهارت‌های کارآفرینی را در نسل‌های آتی نهادینه کرده و آینده درخشان‌تری را برای فرزندان این سرزمین رقم بزند. جشنواره ملی خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی گامی است مؤثر در راستای شناسایی و فراهم آوردن زمینه رشد و هدایت استعدادها و پرورش خلاقیت فردی و گروهی دانش‌آموزان و تسریع در نوآوری و هدایت آنان به سمت کارآفرینی.
مفاهیم اصلی آغازین این جشنواره؛ «خلاقیت» و «نوآوری» است.
خلاقیت به‌کارگیری توانایی‌های ذهنی برای ایجاد یک ایده یا مفهوم جدید است و نوآوری ﻓﺮاﻳﻨﺪ پرورش اﻳﺪه ناشی از ﺧﻼقیت و ﺗﺒﺪﻳﻞ آن ﺑﻪ ﻣﺤﺼﻮل، ﺧﺪﻣﺎت و روش‌های ﺟﺪﻳﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎتی. ﺧﻼﻗﻴﺖ ﺑﺴﺘﺮ رﺷﺪ و ﭘﻴﺪایش ﻧﻮآوریﻫﺎﺳﺖ و کارآفرینی، خلاقیت و نوآوری را از طریق یک فرایند سازمان‌یافته و منظم به نیازها و فرصت‌های بازار پیوند می‌دهد.
ضرورت برگزاری جشنواره ملی خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی
- پرورش دانش‌آموزان پژوهنده، خلاق، نوآور و دارای روحیه کارآفرینی از مهم‌ترین اهداف سند تحول بنیادین (فصل دوم: بندهای ۵، ۶، ۷، ۱۳، ۲۴ و ۲۵، فصل چهارم: مدرسه در افق چشم‌انداز ۱۴۰۴، فصل پنجم: بند ۱، فصل ششم: بندهای ۶، ۷، ۱۴ و ۱۵، فصل هفتم: بندهای ۱، ۶، ۷، ۸، ۱۵، ۱۷، ۱۸، ۲۱ و ۲۳)، اهداف مدرسه ایده‌آل در سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق ۱۴۰۴(بندهای ۲، ۷، ۸ و ۱۰)، برنامه زیرنظام راهبری و مدیریت نظام تعلیم و تربیت (اهداف ۶، ۸، ۸۱ و ۱۲) و برنامه درسی ملی و نیاز اساسی کشور برای پیشرفت و توسعه است و برگزاری این جشنواره گامی مؤثر در تحقق این اهداف.
- لزوم توجه به فلسفه برگزاری جشنواره‌های دانش‌آموزی مبنی بر فراهم آوردن شرایط به کارگیری آموخته‌های کتب درسی توسط طیف وسیعی از دانش‌آموزان به‌گونه‌ای که بتوانند با قیدوبند کمتر و با دستی باز قوه‌ی خلاقه‌ی خود را برای ایده‌پردازی به‌کار گیرند و با استفاده از محصول فکر و اندیشه خود به سمت کارآفرینی و تولید قدم بردارند. جشنواره‌های فعلی دانش‌آموزی طیف محدودی از فراگیران را در حوزه پژوهش و ایده‌پردازی تحت پوشش قرار می‌دهد. آموزش‌های مدرسه‌ای بدون توجه به ایده‌پردازی و ایده‌های کارآفرینانه، کاربردی نخواهند بود و قادر به حل مشکلات روزمره‌ی زندگی دانش‌آموزان و به تبع مشکلات جامعه نیستند.
- لزوم توجه به نیازهای اساسی کشور و نیازهای بومی و محلی در جهت‌دهی ایده‌های دانش‌آموزان و نیز توجه به الگوی اقتصاد مقاومتی. دانش‌آموزان مستعد و علاقه‌مند زیادی با به‌کارگیری امکانات و صرف بودجه‌ی خانواده‌ها و مدارس اقدام به پژوهش، طراحی و ساخت می‌کنند که اکثر قریب به اتفاق این طرح‌ها غیراصولی، تکراری، فاقد صرفه‌ی اقتصادی و قابلیت تجاری‌سازی و کارآفرینی هستند!
- ضرورت دسترسی آسان دانش‌آموزان، دبیران، مدیران و اولیا به سامانه آموزشی حرفه‌ای برای آموزش نگرش و مهارت‌های خلاقیت و ایده‌پردازی، نوآوری و کارآفرینی.
- ضرورت پر کردن خلأ موجود در نظام تعلیم و تربیت دانش‌آموزان مبنی بر عدم ارائه آموزشی مفید برای مسئله‌یابی در زندگی روزمره و ارائه راه‌حل برای این مسائل.
- لزوم تشکیل زنجیره حمایتی ستادی از دانش‌آموزان صاحب ایده و نوآور با همگرا نمودن وزارت آموزش و پرورش با وزارتخانه‌ها، دستگاه‌ها و سازمان‌های ذی‌ربط مانند وزارتخانه‌های تعاون، کار و رفاه اجتماعی و صنعت، معدن و تجارت، سازمان آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، معاونت علمی ریاست جمهوری، بخش خصوصی و… .
- ضرورت آماده‌سازی ذهنی اولیا و دبیران در راستای بسترسازی تقویت مهارت‌های خلق ایده و کارآفرینی در دانش‌آموزان.
اهداف
شناسایی، پرورش و شکوفایی استعدادها و خلاقیت‌های دانش‌آموزان؛
همیاری جهت تقویت و تکمیل ایده‌ها؛
ارزش بخشیدن به دستاوردهای علمی دانش‌آموزان؛
تقویت توان ارائه مطالب و یافته‌ها در مجامع و رقابت‌های علمی در سطوح مختلف ملی و بین‌المللی؛
بهره‌گیری از ایده‌های ناب در حل مسائل و مشکلات موجود و ایجاد ارتباط میان ایده‌پردازان و بازار مصرف ایده؛
آشنایی دانش‌آموزان با برخی از مشکلات پیشِ روی صنعت و مسائل ملی چون بحران آب و آلودگی محیط‌زیست و تلاش برای ارائه‌ی راهکارهای مناسب؛
هدایت دانش‌آموزان خلاق به سمت کارآفرینی با بهره‌گیری از ایده‌های خلاقانه‌ی مبتنی بر علم (اقتصاد دانش‌بنیان)؛
پرورش حس اعتمادبه‌نفس و خودباوری میان دانش‌آموزان و سوق دادن آنان به استفاده از ظرفیت‌های ذهن خود؛
ایجاد زمینه برای دانش‌آموزان در کاربردی نمودن آموزش‌های مبتنی بر کتب درسی در زندگی روزمره؛
ایجاد انگیزه و بستر مناسب برای بروز ایده‌های خلاقانه‌ی اولیا و دبیران و هماهنگی ذهنی آنان در کمک به ایده‌پردازی دانش‌آموزان.
پیشینه ی جشنواره
پیشینه: دبیرخانه جشنواره ایده های برتر دانش آموزی از سال تحصیلی ۹۵-۹۴ به ابتکار پژوهش سرای دانش آموزی بصیرت واحد دختران ناحیه دو شهرری در سطح شهرستانهای استان تهران فعالیت خود را آغاز نمود. از دوره دوم علاوه برشهرستانهای استان تهران دانش آموزان شهر تهران نیز در این جشواره شرکت نمودند.سومین دوره با مشارکت ۹ استان کشور برگزار شد. درحاشیه مراسم اختتامیه جشنواره ، نمایشگاه دستاوردها و توانمندی های برگزیدگان نیز برپاشده است.
مراسم اختتامیه سومین دوره جشنواره ایده های برتر دانش آموزی با حمایت و حضور مسئولین روابط عمومی و کانونه جوانه های بانک ملی ایران برگزار گردید. بر اساس دستاوردهای جشنواره در دوره های گذشته و باتوجه به ضرورت تکمیل زنجیره تجاری سازی ایده ها ،شورای علمی و راهبردی جشنواره ایده های برتر دانش آموزی به منظور توسعه و به روز رسانی ساختار، با حفظ اهداف و ارزش های جشنواره تصمیم گرفت چهارمین دوره ی این جشنواره با عنوان “نخستین جشنواره ملی خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی” برگزار شود.
دبیرخانه جشنواره ایده های برتر دانش آموزی در طول سه دوره برگزاری، ارتباط خود را با برگزیدگان حتی پس از اختتامیه جشنواره حفظ نموده و در حد توان، حمایت علمی و مالی ایده های برتر جهت تبدیل به طرح، ساخت و ثبت اختراع را نیز در دستور کار خود قرار داده است .
برگزاری دوره های آموزشی و جلسات مشاوره و هدایت ایده های برگزیده، ارائه آخرین دستاوردهای علمی و تکنیک های ایده پردازی و خلاقیت، از فعالیت های اصلی دبیرخانه جشنواره ایده های برتر دانش آموزی است.
از آنجا که ارائه ایده خلاق نخستین گام در تحقق رویاها و بهبود وضع موجود و گامی در جهت کارآفرینی است، و با توجه به روند معمول جشنواره ها و مسابقات که پس از معرفی برگزیدگان کار به اتمام می رسد، در راستای تحقق گام های بعدی، طی مذاکراتی که قبل از مراسم اختامیه سومین جشنواره ایده های برتر دانش آموزی با دفتر توسعه کارآفرینی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی انجام شد، مقرر گردید دانش آموزان برگزیده به عضویت “باشگاه کارآفرینان نوجوان” در آمده و تحت آموزش مهارت های نرم کارآفرینی قرار گیرند و این آغازی برای برگزیدگان در جهت پرورش کارآفرینان خلاق و نوآور آینده کشور خواهد بود.
در حال حاضر تعداد قابل توجهی از برگزیدگان دوره های قبل جشنواره ایده های برتر دانش آموزی در حال گذراندن دوره های آموزشی “باشگاه کارآفرینان نوجوان” هستند.
حامیان جشنواره
